Lekcja 2 z 10
10 min
Na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie cały obrót prowadzony na rynku jest niematerialny, czyli odbywa się w postaci zapisów elektronicznych na rachunkach klientów. Nad poprawnością rozliczeń transakcji oraz tego co posiadają na swoich rachunkach inwestorzy czuwa Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych (KDPW) – specjalnie powołana do tego spółka.
Każda transakcja zawarta na giełdzie jest rejestrowana właśnie w KDPW.
Inwestorzy chcący kupować lub sprzedawać akcje muszą działać za pośrednictwem domów maklerskich. To specjalne podmioty powołane do tego, aby przyjmować od klientów zlecenia i następnie kierować je na giełdę. Domy maklerskie są instytucjami działającymi na podstawie odpowiednich ustaw, aby otworzyć dom maklerski należy uzyskać licencję wydawaną przez Komisję Nadzoru Finansowego (KNF). DM BOŚ jest jednym z najstarszych domów maklerskich w Polsce – funkcjonuje od 1995 roku.
Inwestor chcący handlować na giełdzie powinien otworzyć rachunek inwestycyjny. Składa się on z rachunku papierów wartościowych, na którym rejestrowane są instrumenty finansowe (np. akcje czy obligacje) oraz rachunku pieniężnego na który wpłacamy gotówkę. W celu otwarcia rachunku nie musisz udawać się osobiście do biura maklerskiego. W DM BOŚ możesz to zrobić za pośrednictwem poczty czy kuriera lub w całości online. Więcej na temat procedury otwarcia rachunku dowiesz się z tej strony.
Zlecenia możesz składać osobiście lub telefonicznie w Punkcie Obsługi Klienta biura maklerskiego, ale przede wszystkim online. W przypadku zleceń internetowych, zyskujesz wygodę (dodatkowe usługi) oraz płacisz niższe prowizje.
Czym są akcje?
Akcje to udziały w przedsiębiorstwach działających w postaci Spółek Akcyjnych. Spółka akcyjna może wyemitować wiele akcji, które następnie obejmowane są przez jej udziałowców. Posiadacz każdej akcji jest współwłaścicielem jej majątku. Z posiadaniem akcji wiążą się specjalne prawa i obowiązki (Lekcja 6). Są to między innymi prawo do udziału w Walnym Zgromadzeniu, czyli spotkania wszystkich akcjonariuszy, prawo głosu w proporcji wynikającej z liczby posiadanej akcji oraz prawo do udziału w zyskach, czyli tzw. dywidendy.
Spółka akcyjna, która chce by jej akcje były przedmiotem obrotu giełdowego musi uzyskać status spółki publicznej. W tym celu musi przedstawić w Komisji Nadzoru Finansowego prospekt emisyjny, czyli szczegółowy opis działalności oraz swojej sytuacji finansowej. Po zatwierdzeniu prospektu przez KNF przedsiębiorstwo może wystąpić o notowanie swoich akcji na giełdzie, stając się spółką giełdową.
Dlaczego spółki chcą być notowane na giełdzie?
Przedsiębiorstwa nieustannie się rozwijają. Potrzebują kapitału na inwestycje, badania, rozwój, zakupy itp. Wiele firm korzysta początkowo z kapitału wniesionego przez założycieli (akcjonariuszy), później biorą kredyty, pożyczki, czasem emitują obligacje. Na pewnym etapie rozwoju mogą jednak uznać, że potrzebny jest o wiele większy kapitał – a ten możliwy jest dzięki nowym emisjom akcji. Gdy jednak dotychczasowi akcjonariusze nie mają wystarczających środków, trzeba sięgnąć szerzej. Tu z pomocą przychodzi rynek publiczny i giełda. Dzięki upublicznieniu, spółka może podjąć decyzję o emisji akcji i zaoferować je niemal każdemu (po spełnieniu odpowiednich wymogów prawnych). Ale, żeby to zrobić musi zaprezentować się przed przyszłymi inwestorami. Status spółki publicznej wymaga systematycznej publikacji wyników finansowych oraz ważnych informacji dotyczących działalności spółki. Na tej podstawie inwestorzy podejmują decyzję o tym, czy chcą kupić dane akcje, czy też nie.
Notowanie na giełdzie to dostęp do ogromnego kapitału zgromadzonego w rękach tysięcy inwestorów. Nie trzeba ich szukać, bo oni już na giełdzie działają i cały czas poszukują ciekawych okazji. Notowanie na giełdzie to również prestiż.
Pierwsza oferta publiczna (IPO)/rynek pierwotny
Spółka, która występuje o upublicznienie i notowanie na giełdzie może dokonać pierwszej oferty publicznej czyli z ang. IPO (Initial Public Offering). W czasie oferty inwestorzy składają zapisy na akcje po określonej cenie. To co jest ważne to fakt, że pieniądze zebrane w ramach IPO od inwestorów idą bezpośrednio do spółki, która może je wykorzystać w celach określonych w prospekcie emisyjnym. Bieżące oferty pierwotne spółek można znaleźć tu.
Inwestor, który nabył akcje w ofercie pierwotnej może je dalej trzymać lub sprzedać w dowolnym momencie na giełdzie w momencie rozpoczęcia notowań akcji takiej spółki.
Rynek wtórny
W chwili gdy akcje zaczynają być notowane na giełdzie mamy do czynienia z rynkiem wtórnym. Od tej chwili to inwestorzy kupują i sprzedają akcje między sobą. Pieniądze przechodzą z portfeli jednych do drugich. Spółka tego kapitału już nie dostaje. Dzięki wtórnemu obrotowi i tysiącom inwestorów możliwa jest codzienna wycena rynkowa danego przedsiębiorstwa. Dzięki temu w przyszłości, gdyby spółka ponownie chciała wyemitować nowe akcje, dowie się ile inwestorzy są skłonni za te akcje zapłacić.
Handel na Giełdzie Papierów Wartościowych zorganizowany jest na tzw. Głównym Rynku, każda spółka, która chce być notowana na GPW musi spełnić odpowiednie wymagania, m.in przygotować prospekt emisyjny, mieć odpowiednią kapitalizację, ujawnić sprawozdania finansowe.
Rynek alternatywny – NewConnect
Akcje mogą być notowane nie tylko na giełdzie w ramach rynku giełdowego, ale również w formie tzw. Alternatywnego Systemu Obrotu (ASO). Spółka jaką jest Giełda Papierów Wartościowych SA prowadzi poza Głównym Rynkiem akcji również taki alternatywny system, który znany jest pod nazwą NewConnect.
Stworzony został z myślą o małych spółkach, które ze względu na swoją wielkość, zbyt małą wiarygodność kredytową lub krótką historię działalności nie są w stanie efektywnie pozyskiwać kapitału na finansowanie swoich przedsięwzięć. New Connect kierowany jest do spółek "innowacyjnych", które mają ciekawy pomysł biznesowy i szukają środków na jego sfinansowanie. Główne zalety nowego rynku to prostsze warunki wprowadzenia spółki do obrotu, minimalne wymogi informacyjne oraz niskie koszty debiutu. Dla inwestorów jest to możliwość inwestowania w akcje dające perspektywy ponadprzeciętnych zysków.
Należy jednak zwrócić szczególną uwagę na zwiększone ryzyko inwestowania w akcje z rynku NewConnect. Główne czynniki tego ryzyka to przede wszystkim:
- krótki okres działalności firmy i brak ustabilizowanej pozycji na rynku co znacząco zwiększa ryzyko bankructwa
- ograniczona płynność akcji może utrudniać "wyjście" z inwestycji
- większa zmienność w porównaniu do podobnych spółek notowanych na GPW
- mniejsze rozdrobnienie akcjonariatu, akcje skupione wśród mniejszej ilości inwestorów
Niniejszy materiał, przygotowany przez DM BOŚ S.A. ma charakter wyłącznie informacyjny, prezentowany jest w celach edukacyjnych i nie stanowi porady prawnej oraz nie jest rekomendacją osobistą w ramach świadczenia usługi doradztwa inwestycyjnego zgodnie z przepisami prawa. DM BOŚ S.A. nie udziela gwarancji dokładności, aktualności, oraz kompletności niniejszych informacji. Zaleca się przeprowadzenie we własnym zakresie niezależnego przeglądu informacji z niniejszego materiału.